- Chuyên mục: Văn hóa - Thể thao - Du lịch
- Lượt xem: 413
- Viết bởi Quản trị TTTĐT
Bạn đánh giá: 0 / 5
(LSĐT) - Ngày 19/4/2019, Đền Trường Khạ tại xóm Chiềng, xã Liên Vũ vinh dự được đón nhận bằng xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh. Sớm mờ sương, tiếng nhạc cụ cổ truyền được tấu lên, nghi lễ rước ba ông Kun DoI tại Đền Trường Khạ xóm Chiềng, xã Liên Vũ bắt đầu. Tại đây đã thu hút đông đảo nhân dân trong địa bàn xã, các xã lân cận và du khách thập phương đón xem.
Nghi lễ rước 3 vị thần Kun DòI bảo trợ nông nghiệp của người Mường
Chuyện kể rằng từ thời xa xưa có một năm trời đại hạn, con sông Bưởi lúc đó cạn kiệt nước chỉ còn khúc sông chỗ sâu nhất ở Khoang Khạ còn đọng lại được ít nước. Vì vậy cánh đồng khô hạn, lúa không trổ được bông, dân bản Mường đói khát, bỏ làng bỏ mường đi lưu lạc xứ khác làm ăn gần hết. Lúc đó trong Mường còn có cụ tổ nhà ông Bùi Văn Xươm còn chưa đi, đêm hôm đó bụng đói cồn cào không ngủ được ông do dự nửa đi, nửa ở bỗng nghe đâu tiếng con chim nhỏ khoắc khoải kêu búp búp! chắc chắc. Sáng hôm sau. Đi thăm đồng thấy những cây lúa đã căng đòng và ông thấy một thân cây lúa đã hóa thành những hạt lúa chín vàng. Ông sung sướng hô những nhà còn ở lại trong mường ra gặt lúa về. Nghĩ lại tiếng kêu của con chim đêm hôm trước ông cho đó là điềm báo tin lành của trời - đất, thần linh (chính là 3 ông Kun DòI).
Sẵn có con trâu trắng đang nuôi, ông cùng bàn với mọi người mổ con trâu làm lễ vật, lập đàn chay tạ ơn trời - đất và cầu cho trời mưa xuống. Vì không đủ nước nên đành dắt trâu ra vũng Khoang Khạ để mổ trâu, còn ở trên bờ (nơi lập đền Trường Khạ bây giờ) cho lập đàn tế trời - đất, thần linh và tôn 3 vị Kun DòI là vị thần bảo trợ nông nghiệp của người Mường. Cầu được 3 ngày, 3 đêm thì trời nổi giông sấm chớp ầm ầm, mưa xối xả, những cây lúa có nước mưa tưới xuống phát triển tốt năm đó người dân được mùa. Từ đó người dân tôn 3 vị thần trời, đất - nước (3 vị Kun DòI) là vị thần bảo trợ nông nghiệp lúc nước của người Mường; người dân lập đền thờ 3 vị Kun DòI vào thời chính trong đền, giao cho dòng họ nhà ông Xươm trông coi (hay thờ) và được hưởng lộc từ đền; cứ 3 năm 1 lần vào ngày 15/3 âm lịch, dân Mường mở hội rất to. Từ ngày có đền, dân Mường đều tin rằng đền rất thiêng và khi nào muốn cầu may, cầu lộc đều lui tới đền.
Lễ rước 3 vị Kun DòI đi qua giếng nước lành của vó Đền
Nghi lễ rước 3 vị Kun DòI được bắt đầu từ lúc còn mờ sương, bắt đầu từ nhà Ậu Cậu Đàng (từ thời xa xưa) thuộc xóm Chiềng, xã Liên Vũ đi qua cánh đồng ra đến Đền Trường Khạ. Trong nghi lễ rước gồm thầy cúng dẫn đường, theo sau có đội khiêng biệt DòI (do 6 nam thanh niên khiêng); khiêng kiệu bát hương 3 ông Kun DòI (được 4 nam thanh niên khiêng); khiêng võng đào (bằng vải lụa) được 2 nam thanh niên khiêng; đội hình rước dây đón lúa về nhà (gồm 12 nữ tú rước); đội nhạc lễ; đội sắc bùa (12 nữ) đều trong trang phục truyền thống của người Mường. Lễ rước ra đến đền Trường Khạ đoàn rước đi vòng quanh đền 3 vòng, hạ kiệu mặt hướng lên đàn cầu mùa. Sau khi rước được 3 vị thần đến Đền Trường Khạ, cách đó 100m là giếng nước lành những cô gái mang theo dụng cụ đựng nước được thầy Mo dẫn đường lấy nước lành mang về Đền.
Lấy nước lành tại Vó Đền
Theo dân gian nước tại Vó Đền Trường Khạ sẽ tẩy trần, làm mát mẻ nhà quanh năm, sẽ không ai bị ốm đau, bệnh tật, gia cầm, mùa màng sinh sôi phát triển.
Thầy Mo thực hiện nghi lễ sau khi lấy nước lành về Đền
Sau nghi lễ rước 3 vị Kun DòI là đến nghi lễ bắn trâu trắng bằng Ôổng Thoóng, nghi lễ cầu mưa, nghi lễ ăn thề và nghi lễ ban nước lành, Lễ hội Đền Trường Khạ được tổ chức 2 ngày, sáng hôm sau sẽ tổ chức Lễ đánh cá ở Khoang Khạ. Bên cạnh các nghi lễ được tái hiện lại, xuyên suốt Lễ hội Đền Trường Khạ nhân dân và du khách còn được hoà mình vào các trò chơi dân gian hấp dẫn thi đấu giữa các xóm trên địa bàn xã như: bắn nỏ, đánh mảng…
Lễ hội Đền Trường Khạ tại xóm Chiềng, xã Liên Vũ được phục dựng lại mang ý nghĩa to lớn không chỉ với người dân xóm Chiềng, xã Liên Vũ mà còn với kho tàng văn hóa dân gian Mường, thể hiện bản Mường nơi đây có bề dày lịch sử. Qua nghi lễ rước 3 vị Kun DòI tại Đền Trường Khạ, nhân dân trên địa bàn huyện và du khách thập phương được thưởng lãm một nét văn hóa tâm linh đặc sắc có từ lâu đời, đậm đà bản sắc dân tộc./.
Bùi Dung (Ban Tuyên giáo HU)
